Petit-four

Net voor de kerst liep ik langs Zuidam, de banketbakker.
Mijn moeder kocht standaard altijd 2 doosjes kerstpetit-fourtjes.
Veel te veel.
Ik wilde ze kopen. Om de traditie in ere te houden.
Maar moest zo huilen dat ik dacht dat ik in elkaar zou zakken tussen de kersttulbanden en krakelingen. Ik kon het niet.
En later was ik ook nog boos op Peter, omdat hij ze niet had gekocht. Dat hij dat niet snapte …
Veel is onredelijk.

Haar huis is gisteren opgeleverd. In 3 weken tijd ontmantelt.  Met heel veel lieve hulp.
Voor de laatste keer door de kamers gelopen, het kaarsje voor het raam uitgeblazen, nog weer wat bolletjes uit haar tuin gespit en die mooie ronde stenen uit de opaalkust snel bij me gepakt voor op haar graf.
Ik snap het niet. Iedereen verliest zijn moeder.
Maar dat het zo'n pijn doet en zo'n kou om mijn hart geeft.

Op tweede kerstdag bij haar graf, in 'haar' boom een nestkastje opgehangen. De bloemen waren nog mooi.
En voor het eerst met z'n vieren gegeten. Het ging best.

Emma had een mooi idee. Om ons logeerbed om te ruilen voor haar antieke grenen twijfelaar en ma's eettafel als bureautje.
De hele zolder op zijn kop gezet.
Maar mooi en warm dat het is geworden.
En haar kristalletje hangt voor het zolderraam te glimmen.

Ik wil blij-ven opruimen.
Stilzitten is niet te doen. Het liefst begin ik nu aan onze schuur.
Al ben ik nog nooit zo moe geweest in mijn leven.

Maar het is goed zo. Ik heb haar meer dan vaak gezegd dat ik van haar hield en dat ze de liefstebeste moeder was. En vader tegelijk.
We hebben fijne dingen gedaan samen.
Het is mooi geweest.

Ik wil en weet zeker dat ze ergens is waar het fijn en bloemerig is.
De woorden zijn op.
De tranen nog niet.
Het is goed.

Pavlova

Het huis is leeg.

Een nacht duurt dagenlang. En de dagen zijn steeds vermoeiender. 

Terwijl ik een mooie hartvormige grafsteen uitzoek met zachte vormen maak ik tussendoor voor het eerst Pavlova.
Natuurlijk gaat dat enorm fout.
Het leek ook fijn weer naar Tangoles te gaan. Even wat afleiding. Het ging goed.
Maar de hele terugweg, niet meer te stoppen, hartverscheurend gehuild.
Omdat iemand iets zei dat me zo raakte. Op een mooie manier hoor.
Ooh, ik vind mezelf erg sterk. Hoef haast niet meer te huilen.
Maar die nare kou rond mijn hart gaat haast niet weg.

Ma is overal en tegelijkertijd nergens meer.
Nooit meer.
Definitief.
Haar huis is ontmanteld.
Al staan tot op het laatst nog hyacinten te bloeien en kaarsjes te branden.
Maandag gaan de laatste meubels weg en resten er slechts nog herinneringen.
Ik zoek en tuur nog naar sneeuwklokjes in haar tuin om die over te zetten in de mijne.
Haar amarylis bloeit voor mijn raam.
In haar schuur vind ik talloze bewaarbolletjes in oud krantenpapier. Ze schieten al wat uit.
Van haar graf ga ik een kleine bloemenzee maken.

Er gebeuren ook bijzondere dingen. Toeval?
De klokkenmaker belde en zei dat hij voelde dat ik mijn klok weer terug moest hebben.
We zien op weg naar schilderles een wild zwijn, een edelhert en een bosuil over de weg scheren.
Dat er toevallig zo'n mooie passende plek vrij is op de oude begraafplaats.
Dat ik bij haar langs ging, die middag en haar vond. En Goddank niet Emma op haar vaste woensdagavond.
Dat het fotobehang op de intensive care iets met knalgele bloemen was. Als ze ergens een hekel aan had waren het knalgele bloemen....

Licht

Nu moet het maar eens klaar zijn.
Al dat geschrijf  over mijn moeder.
Maar het is zo helend.

Het zijn vreemde dagen.
Omdat ik er zo snel mogelijk klaar mee wil zijn heb ik besloten per 1 januari de huur op te zeggen. Dus 'moet' ik haar huis uitpluizen en uitruimen. Van de zolder naar de woonkamer. Die moet het langst in tact blijven. Zodat ik daar nog mijn kopje thee kan drinken, kaarsjes aan, Tijger naast me, de vogels fladderend voor het raam bij de voederhaak en Thijs van Leer op repeat.
Iets anders kan ik niet aan. Het is warm.
Het ruimen leidt me af.
Het schept orde in de chaos in mijn hart en in mijn hoofd.
Heel afentoe huil ik. Op de vreemdste momenten.
Maar ook voel ik zoete rust.
Er kan niets ergs meer gebeuren, want het ergste is al gebeurd.

Goddank heb ik Lucie die heel realistisch en 'down to earth' is. Helaas door ervaring.
Verder is er veel hulp van lieve collega, buren, cadozusje en vriendinnen.
En met name buurman Harry, de lieve redder in nood voor het echte zware werk.
Eten hadden we voor ruim een week.
En de tafel komt steeds voller te staan met kaarten.
Er is veel liefde. Overspoeld worden we.

Niks doen is naar. Dan slaat het toe.
Ik zie overal verbanden, tekens en herinneringen. De cirkel is rond.
Haar dierbaarste spulletjes verhuizen naar ons. Haar grote oude bolflessen staan voor de voordeur. Haar rode kerstster hangt in de keuken. Het dierenlapjeskleed hangt op Emma s kamer. Pjotr wil haar amarylissen. Haar robijnen ring zit om mijn ringvinger.
Iedereen die haar lief was mag iets.

Op kousenvoeten sluipen haar tastbare herinneringen ons huis binnen.
Dat is fijn.
Lucie zei iets moois.
Je kunt er vrede mee hebben, 'als de som van haar leven liefde is'.
Niets is minder waar.

In kwadraat zelfs.

Het kleine paradijs.

Er komt gevoel langs dat ik nog nooit heb gehad.
Ik kan oprecht zeggen dat ik de zwartste dagen in mijn leven had.

Pure rauwe paniekangst.
En ergens ver weg zoete opluchting, geen zorgen meer om haar.
En warmte, veel warmte om hoe ze lag in haar eigen lieve huis.
Liefde, die als in bakken over me/ons heen wordt gegoten.
En diep, diep verdriet, omdat ik nooit meer iets met haar kan delen.

Van iedereen hield zij het meest van mij. Ik kon niks fout doen.

Ineens wil ik geloven in een hemel. Waar ze met haar ouders en broers verenigd wordt in een zonnige wilde bloementuin met taartjes en alle honden en katten die ze had.
Wat een troost zou dat geven. Dat ik haar ooit weer ga zien.
Maar ik weet het niet

Nu is er pijn en veel tranen.
Ze is constant in mijn hoofd. Vol herinneringen. Dat ze tot op het laatst scherp was. Overal naar vroeg en alles heus wel wist. Hoe blij ze altijd was als ze de zee weer zag in Burgh Haamstede. Hoe ze het antwoordapparaat volpraatte "dag Inge met je lieve moeder" en dan een heel lang verhaal. Dat ze mijn jas altijd op de verwarming hing ( lekker warm). Hoe bespottelijk vaak ze zei dat het een heerlijke dag was en dat haar leven zo fijn was. Hoe blij ze was in het tuincentrum en/of kwekerij met nieuwe aanwinsten die eigenlijk niet in haar tuin pasten. Hoe ze genoot van een lekker taartje en een toastje met boursin. Hoe hard ze altijd moest lachen om onze anekdotes. Hoe empathisch ze was. 
Hoe vrolijk ze kon worden van een knop in een vergeten roos, een mooi bonbonpapiertje, de nieuwe rode waterkoker en het eerste piepkleine eitje van onze kippen.

De dienst was mooi en warm. Zoals ze was. In haar eigen kerkje met iedereen die haar en ons lief was.
In haar kist stopte ik nog haar lievelingstuinboek van Elisabeth de Lestrieux "Het kleine Paradijs" en wat schelpjes uit Burgh Haamstede. En het grootste hart wat ik had.

Nu is ze begraven op een mooie plek op Oostergaarde. De oude begraafplaats hier in Harderwijk.
Een prachtplekje. Rechts van haar een hele oude taxus en daaronder ruimte voor een fijn bankje. Vlak naast het oorlogsmonument. Elke dodenherdenking staat daar een fanfare zacht te spelen. Dat zou ze mooi hebben gevonden. Haar graf ga volplanten met roze en paarse wilde bloemen en daar tussenin een groot hart met inscriptie. En in een hoekje een klein amandelboompje.
Dat van Gogh-schilderijtje hing altijd in haar moeders kamer, later bij haarzelf thuis en de laatste jaren bij mij.
Het bloeit in de lente rond haar verjaardag.
Het is goed. De cirkel is rond.

Bovenal voel ik vrede, liefde en berusting.

Lieve lieve ma

Ja, het voelt echt alsof het nooit meer lente wordt.

Na de eerste paniek en heftig rauw verdriet eergister ging het gister over in kalmte, berusting en bijna een soort rare blijdschap en opluchting.

Het is en was afschuwelijk haar te vinden, maar uiteindelijk mooi en fijn dat ze midden in haar nog gelukkige leven is weggerukt. 

Ze zette net koffie, stroopwafeltje lang al klaar op de verwarming, poes op de bank...

En toen gevallen en later overleden in het ziekenhuis.

Geen lang ziekbed, geen bejaardenwoning zonder tuin en lieve buurtjes.

Nu ligt ze weer thuis. Ze is het niet meer. Maar ik herken haar wel.

In haar warme gezellige kamer met kaarsjes en bloemen en Tijger op de bank.

Achter haar, de door haar zo geliefde wilde tuin met de altijd te volle tafel met bloemen en de voederplank vol met lekkers.

Het is goed zo. Zeg ik heel vaak tegen mezelf en de visite.

Ik voel me gedragen door alle liefdevolle telefoontjes berichtjes, bloemen, kaartjes, woorden en bezoeken. Echt waar.

Ik scharrel wat door haar huis.

De sint-surprise voor Pjotr stond al klaar.

Gister zouden we dat vieren.

Dozen met foto's, kaarten en lieve dingen. Verder erg sober en geordend.

Mijn gevoel is zo raar nu. Alle soorten pijn komen langs. Alle soorten gevoelens.

Eigenlijk mag niemand lachen en die kerstspullen zijn ook belachelijk.

Hoe durven ze dat allemaal door te laten gaan.

Al  90 hele lieve blije foto's zijn verzameld. Want ze was veel blij.
Gilbert o'Sullivan zingt mee in de kerkdienst. De kaart is mooi.

Uiteindelijk is het goed zo.

Maar wat zal ik haar vreselijk missen.

Souvenirs souvenirs

Terwijl ik net de badkamer dweil met het rode dweilkarretje uit de Opaalkust, want 'ooh zo handig'  en alleen daar te verkrijgen. Plus drie flessen Marseillezeep erbij, standaard elk jaar als we naar Frankrijk gaan. Hutje mutje op de terugweg naar Pays-Bas.
Denk ik na over alle andere souvenirs.
Dat ik geen gat in mijn hand heb maar dat mijn hand gewoon is verdwenen door mijn kooplust is een ieder wel bekend.
Maar ook dingen/objecten in natura vind ik mooi.
Foute paddenstoelen uit Polen in een glazen potje van mama Emilia, toen met Jola,  over de grens gesmokkeld met het hart in mijn keel.
Zelfgehakt Pyriet uit Winterswijk. Prachtig.
Het prachtige emaille gele bordje met een uiltje dat waakt, over het Biebrzamoeras  hoog uit de boom gerukt door Peter. Ik heb er nog een foto van als bewijs, maar waar.
De bevertanden langs de weg gevonden naar Litouwen. ( waanzinnig ).
Het gedroogde zeepaardje op het strand vaneen eilandje bij Chios heel lang gelee, op onze eerste vakantie zonder kinderen. Ook ten strengste verboden natuurlijk maar driedubbel verstopt in mijn tas.
Het ringetje van de roerdomp die we in onze prille verkeringstijd bij strooptochten door de polder van een dode roerdomp schoven. Plus allerlei skeletjes, eitjes etc.
Niet te vergeten het hertenpootje (nu niet meer goed) wat ik vond tijdens de zoveelste verdwaalwandeling met de Pooltjes bij La Boucoule.
En over hertenpootjes gesproken, die mooie etagère  met in het midden als handvat een echt pootje dat ik voor weinig op de kop tikte tijdens de zoveelste brocante in Frankrijk,
Wat een gruwel voor de inmiddels vegetarische en deels veganistische kinderen. Om naast dat geval weer terug naar huis te moeten rijden.
En dan heb ik het nog niet over alle stekken, bijzondere planten/bloemen , boomstronken en hartestenen.

Wat een rijkdom en het koste bijna niets!